ORUCUN TANIMI TARİHİ VE FARZİYETİ

ORUCUN TANIMI, TARİHİ VE FARZİYETİ

Tanımı:

Sözlükte “tutmak, sakınmak …” gibi anlamları bulunan SAVM dini bir terim olarak “tan yeri ağarmasından güneş batıncaya kadar yemek içmek ve cinsi münasebetten uzak durmak” demektir.

Oruc’un Tarihi:

Bakara Suresi (2) : 183. ayet-i kerimenin açık ifadesinden anlaşılacağı üzere bütün peygamberler ve ümmetleri bu ibadetle sorumlu tutulmuştur. İslam öncesi toplumların bu ibadeti nasıl ifa ettikleri tam olarak bilinmemektedir. Ancak hadis-i şeriflerden ve tefsirlerden ortaya çıkan sonuç:

İlk peygamberden son peygambere kadar hepsinin bu ibadeti yerine getirdikleri ve ümmetlerine emrettikleri;

Hazreti Davud’un  “bir gün oruç tutup, ertesi gün iftar etmek” suretiyle devamlı ifa ettiği;

Hıristiyanların yaz sıcaklarını bahane ederek ve eklemeler yaparak kış günlerine aldıkları, kış soğuklarını bahane ederek ve ekleme yaparak ilkbahar günlerine aldıkları ve sonunda mesela 6 ay tatlı yememek… 3 ay çay içmemek… gibi perhiz uygulamasına dönüştürdükleri şeklindedir.

Muharref Tevrat ve İncillerde “oruc tutmak”tan söz edilmektedir ancak şekli ve süresine ilişkin sahih ve sabit bir bilgi bulunmamaktadır.

Hazreti Muhammed a.s.m ve ümmeti tarafından ise Hicretin 2. yılı ortalarında Şaban ayından itibaren (Kameri takvime uygun ve her yıl 10 gün önce başlamak suretiyle mevsime sabitlenmeyen bir şekilde) bir ay gündüz saatlerinde uygulanmış ve ekleme / eksiltme yapılmamıştır.

Bu ibadetin ifa edildiği aya da Kur’an-ı Kerim’de belirtildiği şekilde Ramazan ismi verilmiştir.

Orucun İslam İbadet Hukukundaki hükmü:

Farz-ı ayn yani şartlarını haiz olan herkesin bizzat bedenen yerine getirmekle sorumlu olduğu ve bir başkasına havale edemeyeceği bir ibadettir.

Farziyeti:

Kitap Sünnet ve İcma ile sabittir:

Kitap’taki delili:

Bakara Suresi’nin 183. ayet-i kerimesidir

 Meali “Ey İman Edenler! Sıyam / Oruçlar sizden evvelki kavimlere yazıldığı gibi sizlere de yazıldı umulurki sakınırsınız”

Sünnetteki delili:

aleyhissalatu vesselam Hazreti Peygamber’in (Cibrîl Hadisi olarak bilinen ilginç bir olay esnasında) kendisine “İslam nedir?” veya “bana İslam’dan haber ver” şeklinde yöneltilen soruya vermiş olduğu cevap ile “İslam beş temel üzerinde bina olunmuştur…” hadis-i şerifidir.

Keza savm / oruc ibadetinin önemini ve faziletini açıklayan hadis-i şerifler de delil olarak değerlendirilmiştir.

İcma Delili:

Bakara Suresi 183. ayet-i kerimesi ile Cibril ve Bina hadislerinin orucun farz bir ibadet olduğunu belirtmesi hususunda Sahabe Tabiin Etbau’t-Tabiin ile Müctehid İmamlar, Mütekaddimun ve Müteahhirun âlimler görüş birliği içindedir. Bu güne kadar itiraz vaki olmamıştır.

…..

Yusuf Ulucan